Merlyn Thomas ve Jamie Ryan | BBC Doğrulaması
İsrail askerlerinin Gazze’de gözaltına aldıkları kişilerin elleri ve gözleri bağlı haldeki görüntülerini internette paylaşmaları uluslararası hukukun ihlali olabilir.
BBC’ye konuşan avukatlar, savaş hukukuna göre tutuklu kişilerin aşağılanmasının veya kamuoyu önünde ifşa edilmesinin yasak olduğunu söylüyor.
BBC’nin doğrulama hizmeti BBC Verify, Kasım ayından bu yana İsrail askerlerinin paylaştığı yüzlerce saatlik görüntüleri izleyerek sekiz tutuklunun kimliğini tespit etti.
İsrail ordusu, görüntülerden birini çeken askerin sözleşmesinin feshedildiğini ve bu tür görüntülerin ordunun değerlerini yansıtmadığını belirtti. Diğer sorularımıza cevap vermedi.
Birleşmiş Milletler’in uluslararası ceza mahkemeleri baş danışmanı Dr. Mark Ellis, bu görüntülerin savaş esirlerine ilişkin uluslararası kuralların ihlali anlamına gelebileceğini söyledi.
Üçüncü Cenevre Sözleşmesi’nin 31. maddesi, savaş esirlerinin şiddetten, tehditlerden, aşağılanmadan veya kamusal meraktan korunması gerektiğini belirtmektedir.
aktif görevli askerler
Tespit ettiğimiz görüntülerden sekizi İsrail askerleri tarafından halka açık olarak çekilen ve internette kamuya açık olarak paylaşılan videolardı.
Avukatlar, İsrail askerlerinin videodaki davranışlarının kötü muamele olarak sınıflandırılabileceğini söylüyor.
Videolardaki askerler kimliklerini gizlemeye gerek duymayan muvazzaf askerlerdir.
Bu askerlerden biri de Yossi Gamzoo Letova’dır.
Aralık ayının başından bu yana YouTube hesabına birçok görsel yükledi. Bağlı olduğu birim de görsellerde görülüyor.
24 Aralık 2023’te paylaştığı videoda, elbiseleri çıkarılmış, elleri bağlı ve elindeki yaradan kanlar akan tutuklu bir Filistinlinin sorgusu görülüyor.
Videoda yer alan okulun logosu sayesinde buranın Gazze’nin kuzeyindeki Gazze Koleji binası olduğunu belirledik.
Videonun devamında gözaltına alınan Filistinlinin sokakta çıplak ayakla yürüdüğü görülüyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan İsrail ordusu, görüntülerin sorgulama sırasında çekildiğini, Filistinli şahsın yaralanmadığını, görüntüleri yayınlayan askerin sözleşmesinin feshedildiğini belirtti.
Videolar kaldırıldı
Letova’nın paylaştığı bir diğer fotoğrafta ise yüzlerce tutuklu Filistinlinin stadyuma götürüldüğü görülüyor.
Stadın Gazze’deki Yermük Stadyumu olduğunu belirledik.
Videoda gözaltına alınan kişilerin birçoğunun kıyafetleri, geriye yalnızca iç çamaşırları kalana kadar çıkarılıyor. Bazılarının gözleri bağlandı ve yere diz çökmeye zorlandı.
Stadyumda kalenin üzerinde İsrail bayrağı asılı, ortada diz çökmüş üç kadın var.
Birden fazla kez kadraja giren İsrail askeri, geri çekildiğinin farkında gibi görünüyor.
Üniformasının üzerindeki işaretlerden yarbay veya tabur komutanı olduğu anlaşılıyor.
Letova’nın YouTube hesabında paylaşılan bu iki görüntü, BBC’nin İsrail ordusuyla temasa geçmesinden kısa bir süre sonra silindi.
TikTok videoları
Başka bir İsrail askerinin TikTok’a yüklediği iki görüntü, gözleri bağlı ve gözaltına alınan Filistinlileri gösteriyor. Silahlı İsrail askerleri bu insanların yanında poz veriyor.
14 Aralık’ta paylaşılan bir görselin arka planında İbranice rap müzik var.
Videoda baş parmağını yukarı kaldırarak poz veren İsrail askerinin adının Ilya Blank olduğunu belirledik.
Paylaştığı başka bir görüntüde gözleri bağlı ve yere yatırılan bir adamın etrafı İsrail askerleri gibi görünen kişilerle çevrili.
Videolarında kullanılan fotoğraflardan bazılarının Gazze’nin kuzeyinde çekildiğini tespit ettik.
İsrail ordusu ve TikTok ile iletişime geçmemizin ardından görüntüler kaldırıldı.
Yasal boyut
BM danışmanı Dr. Mark Ellis, savaş esirlerinin aşağılanmaması, aşağılanmaması, kamuoyunda merak uyandırılmaması gerektiğini söylüyor:
“İnsanları iç çamaşırlarıyla gezdirmek ve bunu filme almak kesinlikle bu kuralın ihlalidir.
“Mevcut kurallar buna izin vermiyor”
İsrail ordusunun etik kurallarının hazırlanmasına yardımcı olan Prof. Asa Kasher, bu görüntülerin İsrail ordusunun kendi kurallarına da aykırı olduğunu belirtiyor.
Gözaltına alınan kişinin üzerinde silah olup olmadığının anlaşılması için kısa süreliğine kıyafetlerinin çıkarılabileceğini söyleyen Kasher, bu anların kayıt altına alınmasının ve kamuoyuyla paylaşılmasının bir anlamı olmadığını vurguluyor:
“Onları aşağılamak için yarı çıplak bıraktılar.”
İnsan hakları avukatı Michael Mansfield da bu görüntünün Birleşmiş Milletler mahkemesi tarafından incelenmesi gerektiğini belirtiyor:
“Düşmanlıklar sırasında savaş esirlerine nasıl davranılması gerektiği konusunda çok katı kurallar var. “Onlara saygı duymalısın.”
Altı videosunu gönderdiğimiz TikTok, platformun kurallarını ihlal ettiğini söyledi.
TikTok, “şiddet içeren trajedilerin kurbanlarını küçük düşürmeyi amaçlayan” içeriklere tolerans göstermediklerini belirtti.
Bu görüntüler daha sonra platformdan kaldırıldı.
Bir YouTube sözcüsü de 7 Ekim’den bu yana on binlerce zararlı görseli kaldırdıklarını, binlerce hesabı kapattıklarını ve yüklenen içerikleri izleyen gruplara sahip olduklarını belirtti.
