Küresel enflasyondaki yükseliş, gelişmiş ülke merkez bankalarının güçlü mali sıkılaştırma adımları, artan resesyon endişeleri ve jeopolitik riskler nedeniyle dünya çapında borsa getirilerinin negatif seyrettiği 2022 yılında Borsa İstanbul getiri şampiyonu oldu. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) “Türkiye Sermaye Piyasaları 2022” raporuna göre, 2022 yılında dünya borsalarında işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri yüzde 18 azalarak 101 trilyon dolara geriledi. Daha fazla getiri sağlayan borsa oldu.
91 borsadan 70’i 2022’yi kayıpla kapattı
Rapora göre, 23 gelişmiş ve 24 gelişmekte olan ülkedeki büyük ve orta ölçekli şirketlerin performansını yansıtan MSCI ACWI Endeksi, 2022 yılını dolar bazında yüzde 18 kayıpla kapatırken, MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi kayıpla kapattı. yüzde 20. Raporda, 2022’de 91 borsadan sadece 21’inin pozitif getiri sağladığı, 70 borsanın ise yılı kayıpla kapattığı ortaya çıktı.
Ana endeks verilerine göre organize borsalar arasında 2022 yılında dolar bazında getirisi en yüksek ikinci borsa Zimbabve olurken, Arjantin Borsası yüzde 40 getiriyle üçüncü, Şili Borsası oldu. yüzde 27 getiri ile dördüncü oldu. En çok zarar eden 10 borsa; Bunlardan 4’ünün Afrika, 4’ünün Asya ülkesi, birinin ABD ve diğerinin Polonya Borsası olduğunun belirtildiği raporda, Sri Lanka, Gana, ABD ve Tayvan’da borsa endekslerinin tamamlandığı vurgulanıyor. Dolar bazında yüzde 30’u aşan kayıplarla 2022.
Dünya borsalarının piyasa değeri 101 trilyon dolara geriledi
“Türkiye Sermaye Piyasası 2022” raporunda, verileri analiz edilen borsaya kote 83 şirketin toplam piyasa değerinin 2022 yılında bir önceki yıl sonuna göre yüzde 18 azaldığı, 101 trilyon dolara geriledi. TSPB tarafından Dünya Borsalar Federasyonu verileri kullanılarak yapılan analizde, 2022 yılında dünya borsalarında toplam piyasa değerinde meydana gelen düşüşün yarısının ABD borsalarından geldiğine değinildi. Raporda 2022 yılı piyasa fiyatı açısından; New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE) bir önceki yıla göre yüzde 13, Nasdaq OMX yüzde 33 değer kaybetti.
2022 sonunda kayıpların da etkisiyle piyasa değeri 40 trilyon dolara düşen ABD borsalarındaki (New York ve Nasdaq OMX) şirketlerin payları dünya borsalarından yüzde 39,6’ya geriledi. 2021 yılında ABD borsalarındaki şirketler 52 trilyon dolarlık piyasa değerine ve dünya borsalarının toplam piyasa değerinin yüzde 41’ine sahipti. 6 trilyon dolarlık piyasa değeri ile Avrupa’nın en büyüğü olan ve Hollanda, Belçika, Fransa, Portekiz, Norveç ve İtalya Borsaları ile Uzak Doğu’da Japonya, Çin, Hong Kong ve Shenzhen borsalarını kapsayan Euronext Borsası blok, piyasa fiyatı açısından ABD borsalarını takip ediyor. dünya borsalarındaki toplam piyasa değerinin yüzde 26’sını oluşturdu.
New York Borsası dünyanın en değerli borsasıdır.
Rapora göre New York Borsası, 24 trilyon doları aşan piyasa değeri ile 2022 yılında da dünyanın en değerli borsası unvanını korudu. Nasdaq OMX 16,2 trilyon dolarla ikinci, Şangay ise 6,7 trilyon dolarlık piyasa değeriyle üçüncü oldu. Raporda, 2022’de piyasa değeri yüzde 18 azalarak 3,1 trilyon dolara gerileyen London Stock Exchange Group’un, 2022’de bir önceki yıla göre iki sıra gerileyerek dünya borsalarında dokuzuncu sıraya gerilediğine dikkat çekildi. Borsa İstanbul ise bir önceki yıla göre 8 sıra yükselerek 2022’de 330 milyar dolarlık piyasa değeriyle 30. sırada yer aldı.
Raporda, dünya borsalarının toplam piyasa değerinin 2022 yılı sonunda ilgili ülkelerin GSYİH’sına oranının yüzde 61 olduğu belirtilirken, Hong Kong borsasının 12 katına çıktığı kaydedildi. piyasa değeri açısından milli gelirin büyüklüğü. Borsa İstanbul’un 2022 piyasa değerinin dolar bazında hesaplandığında bir önceki yıla göre 19 puan artarak Türkiye’nin GSYİH’sının yüzde 36’sına ulaştığı vurgulandı.
Borsaya kote şirket sayısı 57 bine yaklaştı
Raporda, 2022 yılsonu prestijiyle, yatırım fonları ve holdingler hariç dünyada 87 borsada işlem gören yerli ve yabancı şirket sayısının 56 bin 807 olduğu belirtildi. İncelenen borsaların ortasında 6 bin 655 şirketle en fazla şirket sayısına sahip borsa Hindistan Mumbai olurken, ikinci sırada 3 bin 871 şirketle Japon Borsası, üçüncü sırada ise Nasdaq OMX yer aldı. 3 bin 688 firma ile birinci sırada. Raporda, borsaya kote şirket sayısı bakımından ilk 10’da yer alan borsaların dünyada borsada işlem gören şirketlerin yüzde 57’sine sahip olduğu belirtildi. Menkul kıymet yatırım iştirakleri ve borsa yatırım fonları hariç 462 şirketin işlem gördüğü Borsa İstanbul, 87 borsa arasında bir önceki yıla göre iki sıra yükselerek 2022 yılı sonunda 28. sıraya yükseldi.
2022 yılında 87 borsanın ortasında 865 şirket ile Nasdaq OMX en çok yabancı şirketin işlem gördüğü borsa oldu. İlk 10’da yer almayan Viyana Borsası’na kote şirketlerin yüzde 92’si, Lüksemburg’da işlem gören şirketlerin ise yüzde 78’i yabancı şirketler.
Hisse senedi işlem hacmi 203 trilyon dolara geriledi
TSPB’nin raporuna göre, Dünya Borsalar Federasyonu’nun bilgilerinden yaptığı derlemelere göre, 2022’de dünyadaki hisse senedi işlem hacmi bir önceki yıla göre yüzde 6 azalarak 203 trilyona geriledi. dolar. İşlem hacmi sıralamasında 75,2 trilyon dolarlık işlem hacmiyle Nasdaq OMX ilk sırada yer alırken, 30,3 trilyon dolarlık işlem hacmiyle New York Borsası ikinci, üçüncü sırada ise Shenzhen Borsası yer aldı. 19,1 trilyon dolarlık hacme sahip. İşlem hacmi bakımından ilk 10’un ortasında yer alan borsalar arasında 2022 yılında işlem hacmini en çok artıran borsa yüzde 29 ile CBOE Avrupa Borsası oldu. Borsa İstanbul’un hisse senedi işlem hacminde, dünya hisse senedi işlem hacminin aksine önemli bir artış yaşandı. Borsa İstanbul hisse senedi işlem hacmi yerli yatırımcıların artan ilgisiyle dolar bazında bir önceki yıla göre yüzde 23 artarak 2022 sonunda 975 milyar liraya ulaştı. Borsa İstanbul bu artışla bir önceki yıla göre bir basamak yükselerek dünya borsa hisse senedi işlem hacmi sıralamasında 2022 yılını 19. sırada tamamladı.
Küresel yatırım fonları 60 trilyon dolara geriledi
TSPB’nin ABD Yatırım Kuruluşları Enstitüsü’nün (Investment Company Institute) 46 ülkeyi kapsayan bilgilerinden derlediği raporuna göre, dünyadaki yatırım fonlarının toplam büyüklüğü 2022’de buna paralel olarak bir önceki yıla göre yüzde 15 azaldı. borsa endekslerindeki düşüşle birlikte 60 trilyon dolara geriledi. Raporda, ABD’nin 29 trilyon dolarlık yatırım fonu portföyü ile dünyada ilk sırada yer aldığı ve dünya yatırım fonu büyüklüğünün yüzde 48’ini oluşturduğu belirtildi.
Raporda yatırım fonlarına ilişkin şu ifadelere yer verildi: “Vergi ve operasyonel alanlarda sunduğu fırsatlar nedeniyle yatırım fonları ve yatırım iştirakleri gibi yatırım kuruluşlarının küresel merkezi konumunda olan Lüksemburg’un milli geliri yükselirken, 2022’de milli geliri 82 milyar dolar, yatırım fonu büyüklüğü ise bir önceki yıla göre yüzde 10. 18 küçülmesine rağmen 5.4 trilyon dolardı. Emsal teşkil ettiği imkanlarla kolektif yatırım şirketleri için alternatif bir merkez olmayı hedefleyen İrlanda’nın yatırım fonları portföyü, bir önceki yıla göre yüzde 15’lik düşüşe rağmen 3,9 trilyon dolarlık portföy büyüklüğü ile dünyada üçüncü sırada yer aldı.
Raporda, Türkiye’nin yatırım fonu portföyünün 2022’de dolar bazında yüzde 79 arttığına dikkat çekildi. Türkiye, 36 milyar dolarlık yatırım fonu büyüklüğüyle dünya sıralamasında dört basamak yükselerek 31. sıraya yükseldi. Bu büyümeye rağmen Türkiye’de yatırım fonlarının milli gelire oranı ortalamanın çok üzerinde. altında kalıyorum. İncelenen 46 ülkenin yatırım fonlarının milli gelire oranının ortalama yüzde 70 olduğu belirtilen raporda, Türkiye’de son yıllarda kaydedilen büyümeye rağmen bu oranın sadece yüzde 4 olduğuna dikkat çekiliyor.
